Nu Corona de nadruk legt op het belang van beademingsapparatuur blijkt maar weer hoe belangrijk zuurstof is in ons leven. Terwijl normaalgesproken zuurstof juist een gas is waar we vaak vergeten om even bij stil te staan. Daarom vandaag dit gas in de spotlight: Zuurstof, scheikundige term O2, is een gas dat geen kleur of geur heeft. Het is een zeer belangrijk element omdat we het nodig hebben om te leven, het is onderdeel van de lucht die we inademen en het water dat we drinken.
Een aantal feiten over zuurstof:
- Als het zuurstofgehalte tussen 15-19% daalt, kunnen mensen een gebrek aan coördinatie ervaren
- Als een werkgebied niet goed wordt geventileerd of als er gevaarlijke stoffen worden gebruikt, dan is er een grote kans voor zuurstofgebrek of giftige gasomstandigheden.
- Explosieve en giftige gassen, waaronder waterstofsulfide en koolmonoxide, in combinatie met een tekort aan O2, zijn de oorzaak van de meeste ongevallen in besloten ruimtes.
- Een vijfde van de atmosfeer van de aarde bestaat uit O2 en het is het op twee na meest voorkomende element in het universum.
- Antoine Lavoisier beweerde zuurstof te hebben ontdekt en hij stelde voor het nieuwe gas oxy-gène te noemen, wat zuurvorming betekent, omdat hij dacht dat het de basis was van alle zuren. In het Engels heet het sindsdien oxygen.
- Zuurstof is, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, niet brandbaar. Wel is het nodig bij en accelereert het het verbrandingsproces van andere stoffen; neem je de zuurstof weg, dan dooft het vuur vanzelf. Logisch ook eigenlijk, als zuurstof zelf brandbaar zou zijn, zou het aanstrijken van een lucifer al tot gevolg hebben dat de hele atmosfeer meteen in lichterlaaie staat.
- Zuurstof is het meest voorkomende element op de aarde. Dit ligt er o.a. ook aan dat het een bouwsteen van het watermolecule is. Naast zijn rol in een groot aantal andere verbindingen, bestaat zuurstof als O2 en O3 (ozon). In vorm van O2 is het opgelost in wateren te vinden. Het zuurstofgehalte van bijvoorbeeld zeewater ligt daarom in totaal bij ongeveer 85,7%.
- Zuurstof (O2) is een reactieve stof en gaat snel verbindingen aan met andere stoffen. Daarom moet het constant bijgevuld worden. De fotosynthese van groene planten zorgt hiervoor. Zonder plantaardig leven zou de zuurstof in onze atmosfeer snel opraken. Zouden we ooit planeten ontdekken waar zuurstof aanwezig is, dan kunnen we er van uitgaan dat hier leven is, omdat aanzienlijke hoeveelheden zuurstof alleen voor kunnen komen door afgifte door levende organismen.
- Het Noorder- en Zuiderlicht, die prachtige groene en donkerrode kleuren in de aurora’s Borealis en Australis, worden mede veroorzaakt door zuurstofatomen. De zonnewind slingert bij uitbarstingen grote hoeveelheden hoogenergetische geladen deeltjes het heelal in. Zodra ze in onze atmosfeer komen, botsen ze met zuurstofatomen en geven daarbij hun energie af. De aangeslagen zuurstofatomen geven deze energie weer af in de vorm van schitterende lichtemissies. Door het magnetisch veld om de aarde worden deze deeltjes in de omgeving van de aarde echter eerst afgebogen, om pas bij de polen met verhoogde snelheid de atmosfeer binnen te dringen. Daarom is dit licht meestal alleen daar te zien.
- Veel mensen denken dat hyperventilatie wordt veroorzaakt door het inademen van teveel zuurstof. Als iemand hyperventileert ademt hij heel snel in en uit, wat leidt tot symptomen als hoofdpijn, lichtheid in het hoofd en duizeligheid, soms tot flauwvallen toe. Ook kan pijn op de borst optreden en tintelingen in vingers, handen en lippen, waardoor de persoon denkt een hartaanval te krijgen. Door dit snelle in- en uitademen wordt niet zozeer teveel zuurstof opgenomen, maar teveel kooldioxide uitgestoten. Een tekort aan kooldioxide leidt ertoe dat het bloed minder zuur wordt (de pH wordt hoger), waardoor bloedvaten zich vernauwen, de bloedstroom vertraagt en de zuurstofopname wordt verstoord.
- Als gas is zuurstof kleurloos. In vloeibare vorm heeft het een lichtblauwe kleur. Voor wie zich ooit heeft afgevraagd hoe het zou zijn om in een bassin vol vloeibare zuurstof te zwemmen, het antwoord is: érrug koud! Dit volgens Carl Zorn van de Thomas Jefferson National Accelerator Facility. Om zuurstof vloeibaar te maken moet de temperatuur dalen tot minus 180°C (minus 297,3°F), dus bevriezing en onderkoeling zouden toch snel om de hoek komen kijken.
- Er is een algemene misvatting dat monitoring tegen O2 ook automatisch zal beschermen tegen koolstofdioxide. Daar heb je echter 2 verschillende gasdetectors voor nodig.